Συζήτηση τέταρτη

Ποιές οι απόψεις σου περί της κτητικότητας στην ερωτική σχέση ή/και περί της μονογαμίας (οι 2 έννοιες δε σχετίζονται κατ'ανάγκη) ;

Ο τραγικός ήρωας και ο ήρωας της πίστης

ΣΑΙΡΕΝ ΚΙΡΚΕΓΚΩΡ (απ'το βιβλίο του "φόβος και τρόμος") :

"Θα ξεκαθαρίσω τη διαφορά της σύγκρουσης, όπως παρουσιάζεται στον τραγικό ήρωα και στον ήρωα της πίστης. Ο πρώτος έχει τη βεβαιότητα ότι η ηθική υποχρέωση παροντοποιείται πλήρως μέσα του, από το γεγονός ότι μεταβάλλει αυτήν σε μόνη επιθυμία του. Έτσι ο Αγαμέμνων μπορεί να πει: απόδειξη ότι δεν απιστώ στο πατρικό μου χρέος είναι ότι αντικείμενο του χρέους μου είναι η επιθυμία μου. Εδώ λοιπόν χρέος και επιθυμία βρίσκονται αντιμέτωπα. Δεν υπάρχει ευτυχέστερη σύμπτωση στη ζωή απο το να ταυτίζονται χρέος και επιθυμία, και αντίστροφα. Άλλωστε αυτό επιθυμούν οι περισσότεροι, να μένουν συνεπείς στο χρέος τους κάνοντας το χρέος ένθερμη επιθυμία τους. Ο τραγικός ήρωας απαρνείται την επιθυμία του για να εκπληρώσει το χρέος τους. Για τον ιππότη της πίστης επιθυμία και χρέος είναι ταυτόσημα, αλλά βρίσκεται στην ανάγκη να απαρνηθεί και τα δυο. Το να παραιτηθεί απαρνούμενος την επιθυμία του, δεν αποτελεί γι'αυτόν κανενός είδους βεβαιότητα, γιατί αντικείμενο του χρέους του είναι αυτός ο ίδιος. Αν θέλει να είναι συνεπής και ως προς το χρέος και ως προς την επιθυμία του, δε γίνεται ιππότης της πίστης, γιατί τούτο ακριβώς απαιτεί απ'αυτόν το απόλυτο χρέος: την απάρνηση του χρέους. Ο τραγικός ήρωας εκφράζει ένα χρέος ανώτερο, αλλά όχι απόλυτο."

(ενημέρωση μισή ώρα αργότερα)

Απαντάω -αν και λίγο καθυστερημένα- στο ερώτημα που έθεσα ο ίδιος, επιθυμώντας να εκπληρώσω το χρέος μου προς το μπλογκ και τη συζήτηση που άνοιξα. Άρα, χρέος κατ'εμέ δεν πρέπει να είναι άλλο απ'το να γίνουν συμπτωματικά το χρέος και η επιθυμία (απαντώντας εμμέσως στον προλαλήσαντα cropper). Χρέος είναι "ό,τι οφείλει τις εις άλλον". Αλλά ο άλλος είμαι εγώ. Η ηθική είναι που διασώζει και το χρέος και την επιθυμία.

Και μιλώντας για χρέος εννοώ χρέος προσωπικό, χρέος ήθους και πεποιθήσεων. Ο ήρωας της πίστης μπορεί να είναι και ο πλέον άθεος, αρκεί απόλυτό του χρέος να είναι η επιθυμία του να μην έχει χρέος. Δεν υπάρχει, εξάλλου, εντελεχώς εκτελούμενο χρέος το οποίο να μη συνάδει με την επιθυμία μας. Το πρόβλημα ξεπροβάλλει όταν το χρέος είναι καθαρά εξωτερικής προέλευσης, όταν δεν έχει οικειοποιηθεί και η επιθυμία αντιστέκεται σ'αυτό. Τότε μεγαλώνει η απόσταση μεταξύ πραγματικότητας και επιθυμίας και η ψυχή αρχίζει να φλερτάρει με τα δαιμόνια.

Τελικά δεν είναι χρέος μου να είμαι έλληνας, χριστιανός, άντρας, οικογενειάρχης. Χρέος μου είναι να είμαι άνθρωπος και απόγειο της ανθρώπινης φύσης μου είναι να μπορώ να μετατρέπω σε προσωπική μου επιθυμία ακόμα και το αναπόφευκτο.